اوراق مشتقه چیست و چه کاربردی دارد؟

اختیار معامله قرارداد دو طرفه است که خریدار و فروشنده آن را بر اساس یک قیمت ثابت در زمان مشخص شده برای زمانی در آینده تنظیم می‌کنند که طبق آن خریدار قرارداد حق دارد دارایی خریداری کرده را در زمان معین بفروشد یا نگه دارد.

اختیار معامله در بورس و انواع آن/اوراق مشتقه چیست؟

اختیار معامله قرارداد دو طرفه است که خریدار و فروشنده آن را بر اساس یک قیمت ثابت در زمان مشخص شده برای زمانی در آینده تنظیم می‌کنند که طبق آن خریدار قرارداد حق دارد دارایی خریداری کرده را در زمان معین بفروشد یا نگه دارد.

اختیار معامله که در بازار جهانی به معاملات آپشن شناخته شده، نوعی قرارداد است که در آن دو طرف معامله توافق می کنند خریدار قرارداد «اختیار معامله» با پرداخت مبلغی حق خرید و فروش دارایی ثابت در تاریخ مقرر شده در قرارداد را بدست آورد. این قرارداد در بازار سرمایه جزئی از خانواده اوراق بهادار است که به آن اوراق بهادار مشتقه می گویند. این قرارداد به دو نوع اختیار خرید و اختیار فروش تقسیم می شود که بر اساس نوع آن حق خریدار بر روی دارایی در زمان مذکور تغییر می کند.

قرارداد اختیار معامله طرف فروشنده در ازای دریافت مبلغی زمان عقد قرارداد حق خرید و فروش دارایی مشخص شده در قرارداد را به خریدار اختیار معامله اعطا می کند.در واقع فروشنده با قرارداد بسته شده به خریدار اطمینان می دهد که صاحب دارایی در زمان مشخص شده است حق این را دارد که موضوع مشخص شده در قرارداد را بفروشد، نگهدارد یا بخرد.

اختیار معامله قراردادی پیچیده است و در زمان عقد آن دو طرف فروشنده و خریدار باید به این جمله باور داشته باشند و آن را بپذیرند که: «اختیارات شامل ریسک‌ها می‌شود و برای هرکسی مناسب نیستند. اگر توان ریسک بالا دارید، سرمایه‌گذاری کنید».

اوراق مشتقه

اوراق مشتقه نوعی اوراق بهادار است که ریسک معاملاتی بالایی دارد و می تواند نجات دهنده با عامل بحران ساز برای بازار باشد. دلیل نام گذاری «مشتقه» برای این نوع از اوراق بهادار ، وابسته بودن قیمت گذاری آن به قیمت چیز دیگری است.در واقع قیمت اوراق مشتقه ، مشتقی از قیمت مولفه دیگری است و برای تعیین قیمت این قرارداد وابستگی هایی وجود دارد در نتیجه اختیار معامله زیرمجموعه اوراق مشتقه قرار می گیرد زیرا قیمت و ارزش آن به قیمت دارایی های دیگر وابسته است.

قرارداد اوراق مشتقه چیست و چه کاربردی دارد؟ اختیار خرید

اختیار خرید یکی از دو نوع اختیار معامله است که در آن حق خرید دارایی تعیین شده در قرارداد به طرف خریدار سهام داده می شود در واقع اختیار خرید به خریدار قرارداد این حق را می دهد که در ازای پرداخت مبلغی زمان بستن قرارداد حق خرید دارایی با قیمت ذکر شده را در زمان معین شده در آینده بدست آورد .

به طور مثال در بازار سرمایه، یک فرد قرارداد اختیار معامله خرید یک سهام را خریداری می کند، در صورتی که بعد از خریدن یک اختیار معامله قیمت سهام افزایش پیدا کند؛ از آنجا که قیمت پرداخته شده ثابت است، پس ارزش این اختیار خرید بالا مى‌رود و اختیار معامله‌هایی با همان شرایط حالا با قیمت (حق شرط) بالاترى معامله مى‌شوند. بر همین اساس، اگر قیمت سهام کاهش پیدا کند قیمت اختیار خرید نیز همسو با آن کاهش خواهد یافت. حال سرمایه گذار می‌تواند اختیار معامله خرید را تا قبل از رسید زمانی مذکور بفروشد. اختیار خرید یا فروش به عنوان ابزاری برای کاهش ریسک در آینده شناخته شده است.

قرارداد اختیار فروش

قرارداد اختیار فروش یکی دیگر از انواع قرارداد اختیار معامله است که در آن طرف خریدار اختیار معامله در ازای پرداخت پول به فروشنده قرارداد، حق فروش دارایی معین شده در قرارداد را خریداری می کند یعنی اختیار فروش به دارنده حق می‌دهد که مقدار معینی از دارایی اوراق مشتقه چیست و چه کاربردی دارد؟ مندرج در قرارداد را با قیمت توافقی در دوره زمانی مشخصی بفروشد. این قرارداد در بازار سرمایه زمانی اتفاق می افتد که سرمایه گذار تحلیلش کاهش قیمت یک سهم است و بر اساس تحلیل خود تصمیم دارد اختیار فروش آن سهام را خریداری کند.

اختیار فروش زمانی بسته می شود که خریداران انتظار کاهش قیمت دارایی اوراق مشتقه چیست و چه کاربردی دارد؟ مذکور را دارند و زمانی این قرارداد ارزشمند می شود که قیمت دارایی رفته رفته با کاهش قیمت همراه شود.

اوراق قرضه چیست؟ هر آنچه که باید درباره سرمایه گذاری در اوراق قرضه بدانید

روش‌های مختلفی برای کسب سود و درآمدزایی در بازارهای مالی وجود دارند. هرکدام از این روش‌ها با کمک تکنیک‌های درست می‌توانند نتیجه پرسودی داشته باشند. سرمایه گذاری در اوراق قرضه یکی از این روش‌های کسب سود است که در بازار سرمایه متقاضیان بسیاری دارد. در این مطلب از مجله لندو قصد داریم که درمورد اوراق قرضه صحبت کنیم. بنابراین اگر می‌خواهید در مورد این بازار سرمایه‌گذاری بیشتر بدانید، این مطلب را تا انتها مطالعه کنید.

اوراق قرضه یکی از انواع اوراق بهادار

اوراق بهادار اسناد ارزشمندی هستند که بین افراد حقیقی و حقوقی مبادله می‌شوند. سرمایه‌گذاری در این اوراق می‌تواند دو جنبه مختلف داشته باشد. از یک سو خرید اوراق بهادار مثل خرید سهام است و خریدار به‌نوعی یکی از مالکان مجموعه فروشنده سهام محسوب می‌شود. اما در جنبه دوم، این اوراق حکم بدهی دارند و صادرکننده اوراق به خریدار بدهکار است، اما دیگر خریدارهای حقیقی و حقوقی در مالکیت نهاد موردنظر دخالتی ندارند.

اوراق بهادار در دسته‌های مختلفی قرار می‌گیرند و هرکدام از این دسته‌ها می‌توانند در عین شباهت، در بسیاری از موضوعات با هم متفاوت باشند. این اوراق به سه دسته اوراق بدهی، ابزارهای مشتقه و اوراق حقوق صاحبان سهام تقسیم می‌شوند. هرکدام از این اوراق توسط نهادهای مختلف صادر می‌شوند. اشخاص حقیقی و حقوقی با خرید این اوراق یک معامله انجام می‌دهند که این معامله براساس ایجاد رابطه بدهکار و بستانکار برای هر دو طرف قرارداد بازدهی مالی خواهد داشت. ما در ادامه به‌طور مختصر در مورد انواع دسته‌های اوراق و زیرمجموعه‌های آن‌ها اوراق مشتقه چیست و چه کاربردی دارد؟ صحبت خواهیم کرد. اما برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد بازار معاملات مربوط به اوراق بهادار می‌توانید از مطالب مجله لندو استفاده کنید. لندو یک سامانه مالی معتبر است که با همکاری بانک آینده، وام فوری برای خرید انواع کالا و خدمات در اختیار متقاضیان قرار می‌دهد.

اوراق بدهی

خرید اوراق بدهی می‌تواند یک سرمایه‌گذاری کوتاه مدت محسوب شود. این اوراق خود شامل اوراق قرضه، صکوک، مشارکت و اسناد خزانه است. به‌عنوان مثال اوراق قرضه نوعی سند معتبر است که با خرید آن نهاد سرمایه‌پذیر موظف است سود مشخصی را در هر بازه زمانی به‌عنوان بدهی خود به خریدار پرداخت کند. این اوراق معمولاً برای کسب درآمد ثابت مناسب است و ریسک کمتری دارد. اما خریداران با سرمایه‌گذاری در اوراق صکوک یا همان اوراق قرضه اسلامی سرمایه خود را در اختیار نهاد صادرکننده قرار می‌دهند تا در نهایت به‌جای دریافت سود ثابت، در مالکیت و بازدهی مالی به‌دست‌آمده سهیم باشند.

اوراق حقوق صاحبان سهام

اوراق حقوق صاحبان سهام هم یکی دیگر از انواع اوراق بهادار است که می‌تواند یکی از روش‌های کسب سود باشد. خریداران این اوراق برخلاف اوراق بدهی، در مالکیت نهاد صادرکننده سهیم می‌شوند و بازدهی این معامله تنها در دریافت سود خلاصه نمی‌شود. برای خرید اوراق سهام باید وارد بازار بورس شوید. معامله‌گران در این بازار با خرید هر اوراق، بخشی از سرمایه خود را در اختیار مجموعه‌ها قرار می‌دهند. خریدار در نهایت علاوه بر سود، در میزان زیان رسیده هم با مجموعه مورد نظر شریک خواهد بود. بنابراین ریسک این نوع سرمایه‌گذاری نسب به اوراق بدهی بیشتر است، اما در مجموع می‌تواند سود بیشتری را هم نصیب خریدار کند. اوراق حقوق صاحبان سهام شامل زیرمجموعه‌های دیگری از جمله سهام عادی، سهام ممتاز، سهام جایزه و حق تقدم سهام است. تکنیک‌های خرید و فروش هرکدام از این موارد گفته‌شده می‌تواند در بعضی مواقع مشابه یا متفاوت باشد. در مجله لندو می‌توانید از جزئیات این معامله‌ها بیشتر بدانید.

ابزارهای مشتقه

ابزار مشتقه یکی دیگر از روش‌های سرمایه‌گذاری سودمند است که خود به تنهایی ارزش چندانی ندارد، بلکه وابسته به دیگر منابع مالی مثل شمش طلا، ارز و… است. در حال حاضر باوجود آن‌که این نوع سرمایه‌گذاری در ایران چندان معرفی نشده است، اما در بازار فرابورس ایران، می‌توان طی قراردادهای آتی و اختیاری که از ابزارهای مشتقه هستند، معامله‌های سودآوری انجام داد. در قرارداد آتی خریدار موظف است که در آینده، اما در زمانی مشخص، کالا یا سهام خاصی را از فروشنده با قیمتی از قبل تعیین‌شده بخرد. در مقابل فروشنده هم باید کالا یا امتیاز سهام را در تاریخ مشخص‌شده در اختیار خریدار قرار دهد. قراردادهای اختیار هم خود به دسته‌های اختیار خرید یا فروش دسته‌بندی می‌شود که طی آن خریدار و فروشنده در یک زمان مشخص در آینده به توافق می‌رسند تا بتوانند وظایف خود را در رابطه با معامله مورد نظر انجام‌ دهند.

اوراق قرضه چیست؟

اوراق قرضه یکی از روش‌های رایج برای سرمایه‌گذاری و کسب درآمد مشخص محسوب می‌شود. همان‌طور که گفتیم، این اوراق نوعی اوراق بدهی هستند که براساس آن‌ها فرد یا مجموعه صادرکننده متعهد می‌شود، سودی را به صورت سالانه به حساب شخص دارنده اوراق پرداخت کند. بنابراین این اوراق یکی از راه‌های کسب درآمد ثابت هستند. سود اوراق با قیمت خرید آن رابطه معکوس دارد، یعنی وقتی نرخ سود بیشتر می‌شود، قیمت اوراق کاهش پیدا می‌‌کند.

در قرارداد تعریف‌شده برای اوراق، یک تاریخ سررسید مشخص می‌شود. فرد یا مجموعه صادرکننده موظف است که اصل مبلغ را در زمان سررسید اوراق به شخص دارنده آن‌ها پرداخت کند. سرمایه گذاری در اوراق قرضه در واقع نوعی وام است که خریدار در اختیار صادرکننده قرار می‌دهد و مجموعه صادرکننده یا همان سرمایه‌پذیر باید بدهی خود را که شامل سود و اصل پول است، در مدت زمانی مشخص تسویه کند.

پیدایش اوراق درآمد ثابت یکی از راه‌کارهای تأمین سرمایه مالی برای بسیاری از اوراق مشتقه چیست و چه کاربردی دارد؟ نهادها است. در واقع این اوراق با درآمد ثابت سبب می‌شود که هم خریدار سود ببرد، هم صادرکننده توان مالی پیدا کند. مزیت این اوراق نسبت به سهام برای صادرکننده این است که خریدار اوراق فقط در سود مشارکت دارد، اما دیگر نمی‌تواند مثل یک سهام‌دار بورس در تصمیم‌گیری‌های داخلی نهاد مورد نظر دخالتی داشته باشد. در واقع خریدار اوراق برخلاف سهام‌دار دیگر از صاحبان سرمایه نهاد مورد نظر محسوب نمی‌شود. ناگفته نماند که نهادهای مختلفی مثل شهرداری، شرکت‌ها و دولت‌ها اوراق بدهی را در اختیار متقاضیان قرار می‌دهند. در نتیجه این اقدام، هزینه انجام پروژه‌های عظیم این نهادها با همکاری سرمایه‌گذاران خارجی تأمین می‌شود.

چه کسانی اوراق قرضه صادر می‌کنند؟

همان‌طور که گفتیم، سرمایه گذاری در اوراق قرضه با سرمایه گذاری در بورس فرق دارد. در بورس سهام‌دار به جمع صاحبان شرکت و مجموعه سرمایه‌پذیر اضافه می‌شود، اما خریدار اوراق فقط می‌تواند بدهی خود را در قالب سود دریافت کند و حق تصمیم‌گیری ندارد. در واقع این اوراق مثل پول قرض دادن به صادرکننده اوراق برای تأمین هزینه‌های انجام پروژه است. دولت‌ها و شرکت‌ها اصلی‌ترین صادرکننده‌های اوراق هستند. از طرف دیگر اجرای پروژه‌های عظیم مثل ساخت مدرسه، راه‌سازی، سدسازی و… هزینه‌های قابل توجهی دارند. به همین دلیل دولت‌ها با صدور اوراق بهادار، متقاضیان را به کسب سود از این پروژه‌ها در ازای تأمین بخشی از هزینه‌ها دعوت می‌کنند. همچنین کارخانه‌ها و شرکت‌های بزرگ هم برای رونق کسب‌وکارشان از این ترفند اوراق استفاده می‌کنند.

اگر می‌خواهید بیشتر بدانید
بازارهای مالی می‌توانند به همان اندازه که سودآور هستند، خطرناک هم باشند. برای آن‌که طعم خطر این بازارها را نچشید و موفق شوید، باید اطلاعات به‌روزی در مورد مدیریت انواع چالش‌های سرمایه‌گذاری‌، خرید و فروش سهام، بهترین زمان معامله در بورس و… داشته باشید. هرچه بیشتر بدانید، قدرتمندتر و مطمئن‌تر وارد بازار معاملات خواهید شد. به همین منظور، لازم است که برای کسب اطلاعات بیشتر، منابع مختلف در دسترستان باشد. منابعی که اطلاعات مفید و جدیدی ارائه دهد و در مورد بیشتر موضوعات مهم سرمایه‌گذاری صحبت کند. مجله لندو یکی از این منابع است که مباحث مهم مالی را از زوایای گوناگون بررسی می‌کند. بنابراین در اگر مورد بازار بورس، انواع اوراق بهادار، چگونگی کسب سود و… سوالی برایتان پیش آمده است، می‌توانید مقاله‌های این مجله را مطالعه کنید.

انواع سرمایه گذاری در اوراق قرضه

سرمایه گذاری در بازار اوراق قرضه به اندازه بازارهای بورس و فرابورس می‌تواند در زمان مناسب و با به‌کارگیری دانش و تجربه سودآور باشد. این اوراق در بازارهای مالی در سه دسته اصلی به فروش می‌رسند. در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد.

اوراق شهرداری: این اوراق وابسته به شهرداری و مراکز استان‌هاست. در واقع شهرداری می‌تواند برای جذب بودجه و تشویق به مشارکت سرمایه‌گذاران، سود حاصل از این سرمایه‌گذاری را بدون مالیات در اختیار متقاضیان قرار دهد. یعنی زمانی که بودجه مالیاتی پاسخگوی تأمین هزینه‌های پروژه‌هایی مثل ساخت مدرسه، نیروگاه، بیمارستان، فرودگاه و… نباشد، شهرداری اوراق بهادار را برای جذب سرمایه صادر می‌کند.

اوراق دولتی: سیستم‌های خزانه‌داری دولتی با هدف تأمین بودجه برنامه‌ها، پرداخت حقوق و… اوراق قرضه صادر می‌کنند. میزان ریسک سرمایه گذاری در اوراق قرضه به‌عنوان کسب درآمد ثابت نسبت به بازار پرتلاطم سهام کمتر است، چون بهره مشخص و در عین حال پایینی دارد. اما در کل یک اصل را نباید فراموش کنیم که هرچه بازار مالی کشوری نوسان کمی داشته باشد، میزان ریسک سرمایه‌گذاری در اوراق دولتی آن هم کمتر می‌شود. به همین منظور معمولاً در کشورهای در حال توسعه این نوع سرمایه‌گذاری پیشنهاد نمی‌شود.

اوراق شرکتی: شرکت‌ها به‌عنوان صادرکننده این اوراق می‌توانند از سرمایه‌گذاری خریداران برای انجام پروژه‌ها استفاده کنند و در مقابل به آن‌ها سود دهند. این مدل سرمایه‌گذاری برای شرکت‌ها از وام‌های بانکی نفع بیشتری دارد و مشمول بهره کمتری می‌شوند. اگر اهل ریسک‌پذیری هستید، به‌جای اوراق دولتی بهتر است به سراغ این نوع از اوراق بهادار بروید. این اوراق اگرچه ریسک بیشتری نسب به دولتی‌ها دارند، اما درعوض سود بیشتری هم به خریدار می‌دهند.

در زمان تورم با دقت بیشتر معامله کنید

سرمایه گذاری در اوراق قرضه مثل دیگر انواع راه‌های کسب سود، با افزایش تورم، ریسک بیشتری پیدا می‌کند. هرچه رشد تورم بیشتر باشد، میزان بازدهی اوراق در مقابل کمتر می‌شود. در واقع با وجود تورم بالا، میزان سود واقعی کمتر از آنچه به نظر می‌رسد خواهد بود. در مجموع به یاد داشته باشید که هرچه قیمت اوراق بالا رود، بازدهی آن پایین می‌آید و هرچه قیمت آن کمتر شود، بازدهی آن بیشتر می‌شود. این رابطه معکوس به ما نشان می‌دهد که نباید سبد بزرگی از اوراق قرضه داشته باشیم. به‌طور کلی اگر از فوت‌وفن مدیریت ریسک و چگونگی انجام معاملات در بازار امروز اطلاعات بیشتری داشته باشید، بهتر می‌توانید به سراغ سرمایه گذاری در اوراق قرضه بروید.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد انواع بازارهای مالی پیشنهاد می‌کنیم که مجله لندو را دنبال کنید. لندو یک سامانه مالی است که امکان خرید قسطی انواع کالا و خدمات را برای متقاضیان فراهم کرده است. دریافت وام لندو بدون چک و ضامن است و برای انجام تمامی مراحل آن نیازی به مراجعه حضوری نیست. این وام آنلاین با همکاری بانک آینده در اختیار متقاضیان قرار می‌گیرد. بنابراین فرآیند خرید سفته آنلاین و همچنین ثبت امضای الکترونیکی که متقاضی را از مراجعه حضوری معاف می‌کند، از طریق پلتفرم‌های امن بانکی انجام می‌شود. این وام به صورت اعتبار خرید آنلاین در دسترس کاربر قرار می‌گیرد تا بتواند از طریق یکی از فروشگاه‌های معتبر طرف قرارداد با لندو، کالا یا خدمات مورد نظر خود را سفارش دهد.

سوالات متداول

۱ـ اوراق بهادار چیست؟

این اوراق اسناد ارزشمندی هستند که طی مبادله آن‌ها، فروشندگان باید خریداران را در سود شریک کنند و در مقابل از حمایت مالی خریدار بهره‌مند شوند. این اوراق به سه دسته اوراق بدهی، ابزار مشتقه و اوراق حقوق صاحبان سهام تقسیم می‌شوند.

۲ـ اوراق قرضه چیست؟

نوعی از اوراق بدهی است. خریدار با سرمایه گذاری در اوراق قرضه تنها در سود شریک خواهد شد و سهم در مالکیت نهاد صادرکننده نخواهد داشت.

کاربرد و انواع دارایی مصنوعی (synthetic asset) چیست و چه کاربردی دارد؟

اصطلاح دارایی مصنوعی (synthetic asset) به ترکیبی از دارایی‌ها اشاره می‌کند که ارزشی مشابه به دارایی‌های دیگر دارند. به طور سنتی، دارایی های مصنوعی ، اوراق مشتقه مختلفی مانند معاملات آپشن‌ بیت کوین یا قراردادهای آتی را ترکیب می‌کنند تا یک دارایی اساسی مانند سهام، اوراق قرضه، کالاها، شاخص‌ها، ارزها یا نرخ بهره را شبیه‌سازی کنند.

به عنوان مثال، یک شرکت سرمایه‌گذاری ممکن است به جای خرید سهام، در همان سهام پوزیشن خرید (Call) را باز کند یا در پوزیشن فروش (Put)، آن را بفروشد (یعنی به جای خرید و فروش یک سهام خاص، آن را ترید می‌کند). در اینجا استفاده از دارایی های مصنوعی به این شرکت اجازه می‌دهد تا از دارایی‌های مالی متعدد، به جای یک دارایی سرمایه‌گذاری واحد استفاده کند.

ارزش کلیه قراردادهای اوراق مشتقه، بیش از ۱.۲ کوادریلیون دلار است: عددی که بسیار بیشتر از املاک جهانی (۲۱۷ تریلیون دلار)، بدهی جهانی (۲۱۵ تریلیون دلار)، بازارهای سهام جهانی (۷۳ تریلیون دلار) و موجودی طلای جهان است.

از یک طرف می‌توان از اوراق مشتقه برای کمک به ریسک قیمت انواع دارایی‌ها مانند کالاها به بدهی استفاده کرد. همچنین اوراق مشتقه باعث تقویت و تشدید ناکارآمدی بازار می‌شوند و تریدرها را به یک بازی با مبلغ صفر و بدون ایجاد ارزش واقعی در بازار تشویق می کنند.

استفاده از محصولات اوراق مشتقه، به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهد که بدون تسویه حساب فیزیکی، ترید آربیتراژ، ریسک انتقال و پوشش ریسک، از نوسانات قیمت سود کسب کنند.

دارایی مصنوعی کریپتویی چیست؟

هدف دارایی مصنوعی مبتنی بر ارز دیجیتال این است که بدون نیاز به نگهداری دارایی اساسی، کاربران را در برابر انواع دارایی‌ها قرار دهد. این دارایی می‌تواند از ارزهای فیات مانند دلار آمریکا یا ین ژاپن تا کالاهایی مانند طلا و نقره و همچنین شاخص‌های سرمایه‌گذاری یا سایر دارایی‌های دیجیتال باشد.

سرمایه‌گذاران می‌توانند با استفاده از دارایی مصنوعی منحصر به فرد و بدون ترک اکوسیستم ارز دیجیتال، توکن‌هایی را نگهداری کنند که ارزش برخی از دارایی‌ها را شبیه‌سازی می‌کنند.

دارایی مصنوعی کریپتویی تمام مزایای غیرمتمرکز‌ بودن را به نیز کاربران ارائه می‌دهد؛ زیرا آنها با استفاده از قرارداد هوشمند و سایر ابزارهای امن برای همه کاربران، در سراسر مرزها باز هستند و داده‌ها در دفتر کل توزیع شده (DLT) ذخیره می‌شوند.

انواع دارایی‌های مصنوعی کریپتویی

Abra یک پلتفرم سرمایه‌گذاری غیرمتمرکز است که به کاربران اجازه می‌دهد تا از ارز دیجیتال خود به عنوان وثیقه برای ایجاد دارایی مصنوعی استفاده کنند. مدل دارایی مصنوعی Abra از قراردادهای هوشمند بیت‌کوین و لایت‌کوین استفاده می‌کند.

در عمل، اگر یک سرمایه‌گذار بخواهد از طریق Abra سهام گوگل را به ارزش ۱۰۰۰ دلار بخرد، این شرکت ۱۰۰۰ دلار از بیت‌کوین کاربر را در برابر قیمت سهام گوگل پشتیبانی می‌کند. اگر ارزش سهام گوگل، بالا یا پایین برود، مقدار معادل بیت‌کوین به قرارداد کاربر اضافه یا از آن کم می‌شود.

در مثال بالا، سرمایه‌گذار می‌توانست در حالی که پوزیشن خرید در گوگل دارد، پوزیشن فروش نیز در بیت‌کوین باز کند؛ در همین حال، Abra در حالی که گوگل را فروش استقراضی می‌کرد، پوزیشن خرید نیز در بیت‌کوین باز می‌کرد.

پلتفرم سینتتیکس (Synthetix) برای ترید دارایی مصنوعی

سینتتیکس (Synthetix) یک پلتفرم مبتنی بر اتریوم است که به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهد تا ارز دیجیتال مصنوعی را روی پلتفرم همتا به همتای آن ترید کنند. این قضیه کاربران را قادر می‌سازد تا به محصولات مصنوعی دسترسی پیدا کرده و به طور همزمان در برابر دارایی‌های غیر ارز دیجیتالی مانند طلا، دلار و سهام قرار بگیرند. در حال حاضر ۶۹ میلیون دلار در قراردادهای اوراق مشتقه مصنوعی جریان دارد.

سینتتیکس در حال حاضر دارای برنامه‌های غیرمتمرکز است:

• صرافی مصنوعی Mintr: که به کاربران امکان می‌دهد تا توکن‌های بومی SNX پلتفرم را به اشتراک بگذارند و بتوانند از کارمزدهای آنها درآمد کسب کنند.
  تیم سینتتیکس یک پلتفرم صدور با معماری چند لایه، یک صرافی ،و بازاری برای دارایی‌های مصنوعی با پشتوانه ارز دیجیتال ایجاد کرده است.
  سینتتیکس به کاربران اجازه می‌دهد تا دارایی‌های مصنوعی متنوعی از جمله ارز فیات، اوراق مشتقه، ارزهای دیجیتال و طبقات مختلف دارایی را صادر کنند. نمونه‌های آن بیت‌کوین، یورو، دلار، سهام تسلا، طلا و غیره است. کاربر به منظور ایجاد دارایی مصنوعی، وثیقه را به شکل توکن‌های SNX قرار می‌دهد. سپس کاربر قادر خواهد بود یك دارایی مصنوعی را با دیگری مبادله کند و وثیقه را از طریق یك اوراكل بدون واسطه قیمت‌گذاری کند.
• (Universal Market Access (UMA: این یک پلتفرم غیرمتمرکز برای قراردادهای مالی است که از یک مکانیزم اوراکل صادقانه و قراردادهای هوشمند برای توانمندسازی کاربران برای ایجاد محصولات مالی خود استفاده می‌کند. در اصل کاربران UMA می‌توانند با استفاده از پروتکل‌هایی مانند ERC20، محصولات مالی بسازند تا اوراق مشتقه توکنیزه‌ای را ایجاد کنند و در معرض دارایی‌های اساسی در دنیای واقعی که مانند ETF سنتی عمل می‌کنند، قرار بگیرند.

چرا دارایی های مصنوعی کریپتویی اهمیت دارند؟

مدل‌های ارز مصنوعی با وثیقه ارز دیجیتال که با قراردادهای هوشمند کار می‌کنند، پیامدهای عظیمی در صنعت مالی سنتی دارند. این مدل‌ها، به دارندگان ارز دیجیتال، برای ترید دارایی‌های سنتی و همچنین اوراق مشتقه آنها لوریج پیشنهاد می‌کنند.

عدم تمرکز به یک جامعه جهانی سرمایه‌گذاران امکان دسترسی آزاد می‌دهد. قبل از این که محصولاتی مانند Abra، سینتتیکس و UMA در دسترس قرار بگیرند، تنها تعداد معدودی از سرمایه‌گذاران سازمانی می‌توانستند به بازار جهانی اوراق مشتقه دسترسی پیدا کنند؛ اکنون هر کسی که گوشی هوشمند و درکی از دارایی مصنوعی دارد، می‌تواند به این وسایل قدرتمند سرمایه‌گذاری دسترسی پیدا کند.

با پلتفرم‌های دارایی مصنوعی ارز دیجیتال، که درهای اوراق مشتقه را روی هزاران سرمایه‌گذار جدید باز می‌کند، تنها زمان خواهد گفت که سیل احتمالی قراردادهای اوراق مشتقه جدید با وثیقه ارز دیجیتال، چه تاثیری در منظر سنتی مالی خواهد داشت.

آشنایی با اوراق مشتقه چیست و چه کاربردی دارد؟ ابزار مشتقه

این روزها در سرتاسر جهان و به تبع آن در کشور ما استفاده از ابزار مشتقه در معاملات به سرعت در حال گسترش است اما هنوز بسیاری از معامله گران آشنایی کافی با این ابزار را ندارند. در این نوشتار تلاش میکنیم فارغ از مباحث فنی و پیچیده، به اختصار و بصورت کاربردی به معرفی ابزار مشتقه و کاربردهای ان بپردازیم.

شاید در نخستین روزهایی که بشر تغییرات مرتبط با برابری ارزش کالاها در مقایسه با یکدیگر را مشاهده کرد متوجه تاثیرات ناشی از ریسک بازار بر ارزش دارایی‌های خود شد. با خلق پول و تحولات بعدی در جنبه‌های اقتصادی حتی افراد عادی به فکر مهار این زیان احتمالی رسیدند زیرا در طول زمان بر حجم و عمق بازار افزوده می‌شود و تغییرات سریع عرضه و تقاضا به ویژه به واسطه عملیات سفته بازی بیشتر جلوه می‌کرد.

اصطلاح ابزار مشتقه بازارهای ارزی و پولی از اواخر دهه هشتاد میلادی مورد استفاده قرار گرفت. ابزار مشتقه از ابزارهای پایه همچون کالا و انرژی، ارز، پول و سرمایه اوراق مشتقه چیست و چه کاربردی دارد؟ مشتق شده‌اند و بسیاری از معاملات مربوط به ابزارهای مشتقه از لحاظ مبلغ و سررسید تسویه ثابت بوده و در بورس‌های مربوطه انجام می‌پذیرند که سال‌ها به شیوه اعلان قیمت در صحن بازار انجام می‌گرفت. معاملات در این بازار‌ها قدرت نقد شوندگی بسیار بالایی نسبت به بازار‌ نقدی دارند و هزینه کمتری در بازار ایجاد می‌کند.

در مباحث سرمایه‌گذاری و مدیریت مالی استفاده از ابزار‌های مالی امری اجتناب‌ناپذیر است و انتخاب آن با توجه به موقیعیت و وضعیت بازار صورت می‌گیرد. سرمایه‌گذاران و متخصصان فن در امر سرمایه‌گذاری به دنبال سرمایه‌گذاری با حداقل ریسک در بازار و یا کاهش و انتقال آن هستند تا بتوانند به حد قابل قبولی از سود برسند اینجاست که استفاده از ابزار مشتقه اهمیت پیدا می‌کند.

تعریف ابزار مشتقه

ابزار مشتقه ابزار مالی است که ساختار پرداخت و ارزش آن از ارزش اوراق بهادار، کالاهای اساسی، نرخ بهره و شاخص اوراق بهادار مربوطه نشأت می‌گیرد.

بنا به تعریف، ابزار‌های مشتقه معاملاتی هستند که اصل دارایی در آن جابه‌جا نشده و تغییرات قیمت ابزار‌های مشتقه به دلیل تغییر قیمت کالای مربوطه می‌باشد به دیگر سخن رفتار این ابزارها از رفتار دارایی مربوطه در بازار ناشی می‌شود البته در بسیاری از موارد دارایی معامله نشده و فقط مابه‌التفاوت قیمت‌ها و یا حق بیمه بین طرفین تسویه می‌شود.

اهرم مالی چیست و چه کاربردی در سرمایه گذاری در بورس دارد؟

برای درک بهتر اوراق مشتقه چیست و چه کاربردی دارد؟ ابزار اهرم مالی به این مثال ساده توجه کنید: فرض کنید تاجر پسته‌اید و در حال حاضر تمام سرمایه‌تان را صرف پیش‌خرید پسته کرده‌اید و تصمیم دارید پسته‌هایتان را شب عید به بازار عرضه کنید. پسته‌کارانی که می‌شناسید همچنان می‌توانند محصول بیشتری در اختیارتان بگذارند، به شرطی که پول‌شان را به موقع بپردازید. شما که حدس می‌زنید شب عید قیمت پسته افزایش خواهد داشت، از یکی از آشنایان‌تان پول قرض می‌گیرید و این پول را هم صرف خرید پسته می‌کنید تا شب عید بتوانید پسته بیشتری به بازار عرضه کنید. پولی که قرض گرفته‌اید و با آن پسته خریده‌اید، در واقع نوعی «اهرم مالی» است که کمک‌تان می‌کند علاوه بر سرمایه خودتان، از سرمایه شخصی دیگر هم در معاملات‌تان استفاده کنید و به این ترتیب به سود بیشتری برسید.

اهرم مالی چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟

اگر بخواهیم تعریف رسمی‌تری از اهرم مالی داشته باشیم، باید بگوییم اهرم مالی یا «Leverage» یعنی اینکه برای افزایش سود در سرمایه‌گذاری، از بدهی استفاده کنیم. بیشتر شرکت‌ها برای تامین سرمایه لازم برای فعالیت‌های اقتصادی‌شان از این اهرم استفاده می‌کنند. به عبارت دیگر، بخشی از ساختار سرمایه اکثر شرکت‌ها از بدهی تشکیل می‌شود. معنی و مفهومش هم این است که شرکت‌ها علاوه بر پولی که سهامداران اصلی شرکت در اختیار مدیران شرکت گذاشته‌اند، پولی را هم از منابع دیگر (مانند بانک و اوراق بدهی) قرض می‌گیرند تا به اوراق مشتقه چیست و چه کاربردی دارد؟ این ترتیب سرمایه لازم برای فعالیت‌های اقتصادی شرکت و توسعه این فعالیت‌ها فراهم باشد.

مثال: فرض کنید تعدادی سرمایه‌گذار می‌خواهند یک دامداری تاسیس کنند و با تولید شیر به سود برسند. طبق برآورد این سرمایه‌گذاران، طرح‌شان به ۵۰ میلیارد تومان سرمایه نیاز دارد، ولی پولی که آن‌ها می‌توانند در این کار بگذارند فقط ۲۰ میلیارد تومان است. این سرمایه‌گذاران برای شروع فعالیت شرکت سراغ بانک می‌روند و با دریافت وام ۳۰ میلیارد تومانی، موفق می‌شوند شرکت‌شان را برپا کنند. به این ترتیب این شرکت با دریافت وام ۳۰ میلیاردی، در واقع از اهرم مالی استفاده کرده است.

استفاده از اهرم مالی مخصوص شرکت‌ها نیست و هر کدام از ما که در برهه‌ای از زندگی وام یا قرض گرفته‌ایم، در واقع به‌نوعی از اهرم مالی استفاده کرده‌ایم. برای مثال، کسی که از بانک وام می‌گیرد و با این وام خانه می‌خرد در واقع از اهرم مالی استفاده کرده است.

نکته: استفاده از اهرم مالی با ریسک بازپرداخت همراه است. یعنی اگر برای انجام فعالیتی از کسی پول قرض بگیرید، همیشه باید دقت کنید که بتوانید به موقع این پول را پس بدهید. مثلا هرچه وامی که از بانک برای خرید خانه می‌گیریم بیشتر باشد، قسط بازپرداخت آن هم بیشتر خواهد بود و پرداخت به‌موقع این قسط‌ها دشوارتر.

استفاده از اهرم مالی در شرکت‌های بورسی

گفتیم که بخشی از ساختار مالی شرکت‌ها از طریق قرض‌کردن یا همان «بدهی» تامین می‌شود. دریافت قرض برای انجام فعالیت‌های اقتصادی در هر مرحله‌ای از حیات شرکت امکان‌پذیر است و شرکت‌ها می‌توانند با صلاحدید مدیران و صاحبان خود، برای نیازهای مختلف‌شان پول قرض بگیرند. شرکت‌ها با این کار در واقع از اهرم مالی استفاده می‌کنند. یکی راه دیگر برای تامین نیازهای مالی شرکت‌ها، دعوت از سرمایه‌گذاران جدید و استفاده از سرمایه آن‌ها است.

اما چرا شرکت‌ها برای تامین نیازهای مالی، گاهی ترجیح می‌دهند به جای افزایش میزان سرمایه‌گذاری، سراغ قرض گرفتن بروند؟ نکته اینجاست که اگر تعداد سهامداران بیشتر شود، سودی که از فعالیت اقتصادی شرکت حاصل می‌شود باید بین سهامداران بیشتری تقسیم شود، ولی اگر به جای افزایش میزان سرمایه‌گذاری، از اهرم مالی استفاده شود، این سود بین همان سهامداران قبلی تقسیم خواهد شد.

نکته یک: استفاده از اهرم مالی زمانی می‌تواند مناسب باشد که فعالیت اقتصادی مورد نظر به سود مناسب برسد. اگر فعالیت اقتصادی شرکت نتواند هزینه‌های استفاده از اهرم مالی را پوشش بدهد، استفاده از اهرم مالی منطقی نیست. برای درک بهتر موضوع فرض کنید برای فعالیتی اقتصادی سراغ وام بانکی رفته‌اید و وامی با نرخ سود ۲۰ درصد گرفته‌اید. اگر فعالیت اقتصادی شما نتواند این هزینه را جبران کند، دچار زیان خواهید شد.

نکته ۲: استفاده از اهرم مالی برای شرکت‌ها همواره با ریسک همراه است. یکی از نکاتی که تحلیلگران بنیادی به آن توجه می‌کنند، ساختار سرمایه شرکت و نسبت بدهی آن به مجموع دارایی‌های آن است. این نسبت را در اصطلاح «نسبت بدهی» می‌نامند و هرچه این نسبت بیشتر باشد به معنای آن است که بخش بزرگ‌تری از دارایی‌های شرکت از بدهی تشکیل شده و روی هم رفته ریسک بالاتری دارد.

درجه یا حساسیت اهرم مالی چیست؟

همان‌طور که از مثال‌ها و توضیحاتی که آوردیم پیداست، استفاده از اهرم مالی هزینه دارد. همان‌طور که استفاده از این ابزار مالی می‌تواند به افزایش چشمگیر سود منجر شود، در صورتی که سرمایه‌گذاری‌مان موفق نباشد و فعالیت اقتصادی مورد نظر طبق انتظار پیش نرود، ضرر و زیان ناشی از این فعالیت بسیار بیشتر از زمانی خواهد بود که از اهرم مالی استفاده نکرده‌ایم.

پس می‌شود گفت میزان بدهی و نحوه استفاده از اهرم مالی در شرکت می‌تواند روی سودآوری شرکت تاثیر داشته باشد. تحلیلگران برای بررسی این رابطه از مفهوم «درجه اهرم مالی» یا «حساسیت اهرم مالی» استفاده می‌کنند که به انگلیسی می‌شود «Degree of Financial Leverage» یا به طور خلاصه «DFL». «حساسیت اهرم مالی» در واقع نسبتی است که میزان حساسیت سود هر سهم شرکت (EPS) را نسبت به تغییرات درآمد آن شرکت در نتیجه تغییرات میزان بدهی می‌سنجد. این نسبت هرچه بیشتر باشد، نشانه آن است که نوسانات سود شرکت بیشتر است. معنی ساده این حرف هم این است که استفاده از اهرم مالی برای چنین شرکتی ریسک بالاتری دارد.

پایین بودن حساسیت اهرم مالی هم می‌تواند به این معنی باشد که مدیران شرکت امکان بیشتری برای استفاده از اهرم مالی دارند و اگر بتوانند به درستی از چنین ابزاری استفاده کنند، احتمالا می‌توانند سود بیشتری نصیب سرمایه‌گذاران کنند.

استفاده از اهرم‌مالی در معاملات اعتباری

تا اینجا گفتیم که برای انواع فعالیت‌های اقتصادی می‌شود از اهرم مالی استفاده کرد. پس باید بشود از این ابزار برای سرمایه‌گذاری در بورس هم استفاده کرد. راحت‌ترین روش برای استفاده از اهرم مالی در معاملات سهام استفاده از اعتبار کارگزاری است. در واقعیت هم همواره بخش مهمی از معاملات سهام در بورس از طریق اعتبار یا همان اهرم مالی انجام می‌شود.

روش دیگر برای استفاده از اهرم مالی در بازار بورس، دریافت وام از بانک یا موسسه‌های مالی دیگر و خرید سهام با این وام است. مثلا اگر وامی با نرخ بهره سالانه ۱۸ درصد بگیرید و با بتوانید با استفاده از این وام در بازار سرمایه به سود سالانه ۶۰ درصدی برسید، توانسته‌اید با استفاده از اهرم مالی به سود مناسبی دست پیدا کنید.

مهم‌ترین انگیزه برای استفاده از اهرم مالی در معاملات بورسی، کسب سود هرچه بیشتر در کمترین زمان است. اما از آنجا که نوسان قیمت سهام می‌تواند بسیار زیاد باشد، استفاده درست از اعتبار می‌تواند سود بسیار بالایی برای معامله‌گر در پی داشته باشد و استفاده نابجا از آن می‌تواند حتی تمام سرمایه فرد را به باد بدهد. پس استفاده از اهرم مالی برای خرید سهام می‌تواند بیشترین میزان ریسک را داشته باشد.

استفاده از اهرم مالی در بورس می‌تواند به افزایش سود معامله‌گر کمک کند، اما استفاده بی‌رویه از این ابزار ممکن است علاوه بر خود معامله‌گر، به بازار سرمایه هم ضربه بزند. مثلا در دوره‌هایی که شاخص بورس نزولی است، معامله‌گرانی که از اهرم مالی استفاده می‌کنند در تسویه اعتبارات‌شان دچار مشکل می‌شوند و ممکن است مجبور شوند به هر قیمتی که شده سهام‌شان را بفروشند. در این حالت دوره نزولی بورس ممکن است طولانی‌تر شود و قیمت سهام بیشتر از حالت عادی افت کند. برای جلوگیری از چنین اتفاقاتی، سازمان بورس اوراق مشتقه چیست و چه کاربردی دارد؟ در سال‌های اخیر در زمینه اعطای اعتبار از طرف کارگزاری‌ها، سخت‌گیری‌های بیشتری انجام می‌دهد و دریافت اعتبار از کارگزاری‌ها را مشروط به رعایت نسبت کفایت سرمایه و دریافت وثایق کافی کرده است.

استفاده از اهرم در قراردادهای مشتقه

بازار قراردادهای مشتقه، چه در ایران چه در جهان، یکی از جذاب‌ترین بازارهای مالی است. معامله قراردادهای اختیار و قراردادهای آتی از مهم‌ترین بخش‌های بازار ابزارهای مشتقه در بازار سرمایه ایران است و در معاملات مربوط به این ابزارها می‌شود از اهرم مالی هم استفاده کرد.

برای مثال، معامله‌گرانی که وارد بازار آتی می‌شوند در ابتدای کار اهرم مالی ۱۰ دارند که این اهرم با توجه به شرایط و وجوه تضمین می‌تواند تغییر هم بکند. مفهوم «اهرم مالی ۱۰» هم این است که این معامله‌گران می‌توانند تا ۱۰ برابر سرمایه خودشان اقدام به خرید یا فروش کنند.

مثال: فرض کنید می‌خواهید در بازار آتی ۲ کیلوگرم زعفران بخرید (مقدار هر قرارداد آتی زعفران در بازار آتی ۱۰۰ گرم است، پس برای خرید ۲ کیلوگرم زعفران باید ‍۲۰ قرارداد آتی زعفران خریداری کنید). اما از آنجا که اهرم مالی شما برای معامله در بازار آتی ۱۰ است، پس می‌توانید با یک‌دهم پول لازم این معامله را انجام بدهید. یعنی به جای اینکه پول ۲ کیلوگرم (۲۰ قرارداد) را بدهید، کافی است پول ۲۰۰ گرم (۲ قرارداد) را بپردازید. مثلا اگر پول هر قرارداد آتی زعفران ۱۵۰ هزار تومان باشد، با پرداخت ۳۰۰ هزار تومان می‌توانید به اندازه ۲ کیلوگرم در بازار آتی زعفران بخرید.

نکته: اهرم مالی ابزاری برای «تکثیر سود و زیان» است. در مثال بالا، با ۳۰۰ هزار تومان توانسته‌اید معامله‌ای ۳ میلیون تومانی انجام بدهید و اگر در این معامله به سود برسید، سودی حاصل از ۳۰۰ هزار تومان مانند سود حاصل از ۳ میلیون تومان خواهد بود. اما اگر در این معامله زیان کنید، زیان حاصل هم مانند زیان حاصل از معامله ۳ میلیون‌تومانی خواهد بود که ممکن است در مقایسه با ۳۰۰ هزار تومان، مبلغ قابل توجهی باشد.

استفاده از اهرم مالی چه مزایا و معایبی دارد؟

با توجه به آنچه که تا کنون گفتیم، مزایا و معایب استفاده از اهرم مالی را می‌توانیم به صورت زیر خلاصه کنیم.

مزایا

• افزایش سود شرکت بدون نیاز به افزایش میزان سرمایه‌گذاری
• انجام معاملاتی با ارزش چند برابر اصل سرمایه
• چند برابر شدن سود حاصل از معاملات

معایب

• استفاده از اهرم مالی همراه با ریسک است
• در صورتی که بازار طبق انتظار عمل نکند، زیان چندبرابری متوجه معامله‌گر خواهد شد

گفتیم که اهرم مالی کاربردهای متنوعی می‌تواند داشته باشد؛ حتی هنگامی که از بانک وام می‌گیریم و با این وام خانه می‌خریم در واقع از اهرم مالی استفاده کرده‌ایم. شرکت‌ها با استفاده از این ابزار می‌توانند با قبول ریسکی معقول، سود صاحبان سهم‌شان را افزایش بدهند و معامله‌گران بورس می‌توانند به کمک اهرم مالی، به معاملاتی با ارزش چند برابر سرمایه اولیه‌شان وارد شوند و سود معاملات‌شان را حتی به چند برابر افزایش بدهند. اما استفاده از این ابزار ریسک دارد و در صورتی که بازار طبق پیش‌بینی جلو نرود، ضرر و زیان ناشی از آن می‌تواند حتی کل سرمایه اولیه را از بین ببرد.